Sự ra đi của Giáo sư, Nhà văn Doãn Quốc Sỹ ở tuổi 103 là một sự kiện mang tính lịch sử. Đặc biệt hơn, khi tin buồn này đến trong không gian trừ tịch ẩm lạnh của châu Âu về đêm, nó tạo nên một nỗi hoang mang lớn lao: sự trống rỗng của kẻ ở lại, giữa một thế giới đang tiếp tục xoay vần, mà thiếu đi một nhân chứng vĩ đại.
Mặc dù ở tuổi 103 là một hành trình dài và trọn vẹn, nhưng khi một cây đại thụ ngã xuống, khoảng trống mà nó để lại không chỉ là sự mất mát của một cá nhân, mà là sự đứt gãy của một nhịp cầu góp mặt. Đối với những người như tôi người chỉ có duyên gặp gỡ đôi lần —cảm xúc lại càng thêm chân thật và thâm thúy.
Những ký ức không nhiều nhưng lại đủ để nhớ, bởi lẽ, mỗi lần gặp gỡ ông, đều là những lần ta được tiếp xúc với tinh thần minh triết và tấm gương đạo đức nơi ông.
Trước hết, Doãn Quốc Sỹ được biết đến là một nhà giáo mẫu mực. Ông không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn là người thắp lửa văn minh cho nhiều thế hệ học trò.
Trong vai trò là Giáo sư, đặc biệt tại Đại học Văn khoa Sài Gòn, ông đã thể hiện một phong cách giáo dục nhân bản và khai phóng. Ông dạy học trò cách tư duy một cách độc lập, cách đặt câu hỏi về số phận và xã hội, chứ không phải cách chấp nhận những khuôn mẫu có sẵn. Ông là biểu tượng của tính chính trực trí thức—một người luôn giữ vững lập trường đạo đức và không dễ dàng bị khuất phục trước những sức ép của thời cuộc.
Tấm gương ông để lại là bài học về sự thượng tôn lý tưởng, về việc giữ gìn sự thanh cao của nghề giáo, dẫu cho vòng xoáy lịch sử có cuồng quay đến mấy. Đối với nhiều thế hệ thanh niên, ông không chỉ là thầy mà còn là một kim chỉ nam đạo đức trong thời buổi loạn ly va lao tù.
Nếu Doãn Quốc Sỹ là một nhà giáo nghiêm túc trên bục giảng, thì ông lại là một nhà văn thâm trầm và cô độc trên trang giấy. Văn chương của ông mang nặng âm hưởng của chủ nghĩa hiện sinh (existentialism), đi sâu vào phân tích tâm lý phức tạp của cá nhân trước những lựa chọn sinh tử, sự vô nghĩa của chiến tranh, và khủng hoảng niềm tin.
Sự Thâm Thúy Trong Lời Văn: Văn phong của ông không dễ dãi, nó đòi hỏi sự chiêm nghiệm. Ông không mô tả sự vật một cách hời hợt, mà lật sâu vào những góc khuất tối tăm nhất của tâm hồn con người, đặc biệt là tâm lý của người lính, người trí thức trong cơn bão chiến tranh (Khu Rừng Lau). Những nhân vật của ông thường là những người đau khổ tìm kiếm ý nghĩa trong một thế giới hỗn loạn.
Giá Trị Bất Biến: Các tác phẩm của ông không chỉ dừng lại ở sự phản ánh hiện thực, mà còn mang tính tiên tri và triết học. Ông đã định hình một phần quan trọng của văn học miền Nam, đưa ra những câu hỏi lớn về nhân tính, tự do và trách nhiệm cá nhân—những chủ đề vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay.
Chất Lãng Mạn U Buồn: Trong sự khắc nghiệt của chủ nghĩa hiện sinh, văn ông vẫn phảng phất một chất lãng mạn u buồn, một nỗi niềm hoài vọng về những giá trị cũ, về vẻ đẹp đã mất, khiến người đọc vừa sợ hãi vừa bị cuốn hút.
Cuộc đời 103 tuổi của Doãn Quốc Sỹ là một thiên trường ca bi tráng. Ông là người chứng nhân hiếm hoi của hầu hết lịch sử cận đại Việt Nam, từ thời Pháp thuộc, qua hai cuộc chiến tranh, đến cuộc sống tị nạn. Sự trường thọ của ông là một ân huệ lịch sử, giúp ông trở thành kho tàng sống của kinh nghiệm và trí tuệ.
Dù phải trải qua nhiều thăng trầm, gian truân, ông vẫn giữ vẹn sự chính trực của một nhà văn và một trí thức. Ông đã sống bằng ngòi bút của mình, bằng tinh thần không thỏa hiệp với sự giả dối và bạo tàn. Sự ra đi của ông, vì thế, không chỉ là sự kết thúc của một đời người, mà là sự hoàn tất của một sứ mệnh — sứ mệnh giữ vẹn hồn Việt, giữ vẹn ngọn lửa chân lý và nhân bản trong suốt một thế kỷ đầy biến động.
Giữa đêm Âu Châu này, xin được cúi đầu tiễn biệt Giáo sư, Nhà văn Doãn Quốc Sỹ. Những kỷ niệm thưa thớt của tôi với ông, sẽ mãi mãi là những viên ngọc quý trong hành trang tinh thần của bản thân tôi.
Ông đã vượt qua giới hạn của một nhà văn hay một nhà giáo để trở thành một bậc trưởng thượng tinh thần, như một người cha, như một người chú gần gũi với tôi cũng như bao nhiêu bằng hữu khác.
Sự mất mát này là một nỗi tiếc thương chung. Dù ít gặp gỡ, sẽ không bao giờ quên những di sản và tấm lòng của Doãn Quốc Sỹ đã chạm đến chúng ta qua những thời gian và không gian.
Niềm quý mến chân thành ấy sẽ là mãi mãi, và tôi xin được chia sẻ nỗi mất mát lớn lao này cùng gia đình ông .
Nguyễn Quyết Thắng dc
No comments:
Post a Comment