Oct 4, 2012

PHOTOGRAPHY LESSON : ánh sáng - ANH QUÂN



Thường bà Trang hay bà Hương hay nói máy chụp hình của tui dỏm , nên hình ra không được đẹp như máy xịn. Câu nói đó không sai nhưng đó không phải yếu tố quyết định duy nhất để có tấm ảnh Cứ nghĩ là vào những thập niên 40, 50 và 60 các nhà nhiếp ảnh nổi tiếng như Henri Cartier- Bresson hay Frank Capra (đã có bài viết về ông Capra đăng trên Blog Doãn Gia vào năm ngoái) thì họ đâu có Digital Camera như mình bây giờ. Ông Henri là cha đẻ của nghành Photojournalism  chuyên dung cái máy chụp phim 35mm và ống kính 50m mà thôi, thêm nữa sau khi đi chụp đem phim đi rửa ông không cắt xén trong phòng tối (còn bây giờ là mình chuyên dung Photoshop hay Lightroom để crop tấm hình cho gọn). Ông quyết định theo nguyên tắc có sao để vậy (what you see is what you get). Vậy mà các tấm ảnh của các bậc thầy nhiếp ảnh là tấm để đời. Như tấm hình đổ bộ vào Normandy của đồng minh hồi đệ nhị thế chiến của ông Frank capra, hình chụp bị rung mờ , thế mà trở thành tấm ảnh giá trị lịch sử.

Lý do vậy tụi nghĩ bà Trang cứ việc chụp với những gì bà có (you take what you have), quan trọng nhất là phải biết mình chụp trong hoàn cảnh như thế nào? Thì như vậy mình có thể đoán tấm ảnh mình chụp ra sao? Vì vậy việc kế tiếp của tui sẽ nói chuyện với hai bà thêm một nguyên tắc căn bản của chụp ảnh, mà không cần phải nghĩ là mình có cái máy thật mắc tiền.

Ánh Sáng :

Ánh sáng là một thứ biến ảo để chúng ta tạo ra một tấm ảnh. Mình có thể tìm thấy dể dàng vì nó ở chung quanh chúng ta. Nhưng nó từ nhiều nguồn khác nhau như ánh sáng tự nhiên và ánh sáng nhân tạo. Ánh sáng đến chúng ta ở nhiều dạng khác nhau cũng như là màu sắc đủ loại. Bởi vậy mỗi loại ánh sáng đã tạo cho tấm hình của chúng ta có nhiều khác biệt. Để hiểu cho dể hiểu hơn, tui sẽ chia ánh sáng ra thành bốn loại :

·         Transmitted light (ánh sáng truyền qua một chất, ví dụ tại sao cái lá màu xanh là vì ánh sáng truyền qua chiếc lá và thêm một ánh sáng phản chiếu nên biến thành màu xanh).
·         Reflected light (ánh sáng phản xạ)
·         Hard Light
·         Soft Light

Hard light : là một ánh sáng rất là mạnh nhưng nguồn phát ánh sáng này rất là bé. Nhìn vào cái bóng đèn cái tim trong cái bóng đèn rất là bé nhưng lại cho một ánh sáng cực mạnh. Hay nhìn vào ánh sáng mặt trời, nguồn phát ra là mặt trời, ai cũng biết mặt trời rất là lớn nhưng lại quá xa chúng ta thì trở thành một cái bóng đèn cực mạnh cách chúng ta cả triệu triệu cây số.
Soft Light : là một ánh sáng dịu , không cực mạnh nhưng nguồn phát ánh sáng này rất là lớn. Để nói cho rõ nghĩa hơn, bầu trời nhiều mấy, che đi ánh sáng mặt trời, vậy ánh sáng chiếu xuống chúng ta sẽ là từ mây, mà mây có diện tích rất là lớn để dịu đi ánh sáng

Viết lý thuyết như vậy hai bà cảm thấy khó hiểu. Tui cho một thí dụ dể hiểu hơn nha. Bây giờ lấy cái Flash chụp trong nhà. Cái bóng đèn Flash rất là bé, khi bà Trang gắn đèn vào máy chụp thẳng vào bà Hương thì ánh sáng mạnh  vô cùng. Nếu bà Trang đứng gần quá thì sẽ trắng xóa luôn. Tui thấy vậy liền lấy một tấm vải mỏng che đi ánh đèn Flash của bà Trang, khi mà Trang chụp thì ánh sáng chiếu vào bà Hương không còn từ đèn Flash mà từ miếng vải mỏng thì ánh sáng dịu hơn.
Lý do vậy chụp thẳng từ Flash cho chúng ta cái bóng sau lưng. Ngoài ra nhiều người hay nhìn lên trần nhà, nếu màu trần màu trắng thì họ để cái Flash chiếu lên trần, để nhờ diện tích rộng lớn của trần nhà phản xạ ánh sáng xuống thành một loại Softlight. (chứ trần nhà đen là tối òm luôn, còn màu cam hay vàng thì hay bị phản chiếu các màu đó, nên cẩn thận khi dung phản chiếu màu sắc).

Hôm mấy bà gặp nhau tại Canada, những tấm chụp ngoài trời đều bị Hard Light hết, vì chụp xa nên ít thấy ánh sáng chói chan. Nhưng nếu nhìn vào những tấm ảnh của cô Diên Hồng và tấm Thái và Bác Sỹ  thì hard light chiếu vào quá mạnh nhìn thấy rõ ngay.

Trong trường hợp này, nếu là con nhà nghèo thì đợi ánh sáng dịu xuống rồi hãy chụp, còn không vào bóng mát chụp và cách cuối cùng là chụp ngược sáng dung đèn Flash. Khi hai ánh sáng đối chọi thì sẽ giảm đi cái Hard Light.
Còn con nhà giàu là họ mua một miếng che nắng rất là bự để che bớt đi ánh sáng. Cái miếng che nắng này dân quay phim Hollywood hay xử dụng. Nếu hai bà xem lại phim “Rebel without causes - những sự chống đối không nguyên do” do James Dean đóng vào cuối thập niên 50, thì cái đoạn nhóm trẻ đánh nhau trên tòa nhà thiên văn ở L.A , nhà đạo diễn dung miếng che ánh sáng và các miếng phản chiếu để thành một Soft light.

Bởi vậy khi chụp hình hai bà cứ nhìn ánh sáng chung quanh mà xác định loại nào? Khi nắm rõ thì biết chắc hình đẹp hay xấu.

Một địa điểm luôn cho chúng ta một tấm ảnh tuyệt đẹp là hoàng hôn ngoài bờ biển mà gần đó có núi. Lúc đó ánh sáng chiếu rực ở chân trời gần mõm núi, tại chỗ đó mặt trời là loại Transmitted light thành Hard Light. Vì mặt trời đã xuống nên bầu trời biết thành Softlight chiếu xuống dưới biển thì nước biển sẽ cho chúng ta reflect light. Bốn ánh sáng cộng lại nên thành một cảnh đẹp thiên nhiên. Do vậy chụp thành cảnh đẹp là vậy.

Như Bà Trang vừa để tấm ảnh mùa Thu của bà chụp chung với ông xã Thái, ai cũng khen tấm ảnh đẹp là nhờ ánh sáng Softlight, phản chiếu nước từ bờ hồ và cây cối. tất nhiên yếu tố quan trọng nhất là chị hai Minh trang của tui lúc nào cũng đẹp nên hình mới đẹp.

Có một trò chơi bà Hương và Bà Trang có thể xài được. Tìm một căn nhà nào nào có cửa xổ lớn (thường thì nhà thờ hay giảng đường trường Đại Học có cửa sổ lớn),  mà phải có ánh sáng mặt trời chiếu qua cửa sổ. Nếu tui đứng ở cửa xổ , ánh sáng chiếu vào một phía mặt của tui thì đó là Hard Light, hai bà mà chụp một bên sáng  và một bên tối. Vậy có một cách hai bà đi mua cái miếng phản chiếu ánh sáng ngoài tiệm (giá khoảng từ $50  đến $200) , không có tiền thì đi tìm miếng carton màu trắng thiệt to (cái này là FREE). Tui đứng lại cửa xổ, bà Trang đứng ngược phía ánh sáng, dung cái miếng Carton chiếu vào mặt tui, lúc đó bà Hương thấy được ánh sáng hai bên là bắt đầu chụp cho tui một tấm chân dung.....

Tóm tắc lại là hai bà chỉ cần nhận ra cái nào là Soft Light và Hardlight. Rồi nhờ thêm Reflect Light và ánh sáng chuyển như thế nào (transmitted light) thì sẽ có tấm ánh vừa ý. Chứ nghĩ tới máy ảnh mắc tiền, ống kính mắc tiền, rồi Computer và Photoshop thì mình chẳng đủ sức với tới. Tui thấy các hội viên VN của những hội chụp ảnh tại Texas (như của Trọng & Liên) hay tại Cali chỗ bà Hương đang ở, họ chỉ lấy Photography làm Hobby thôi mà nhìn đồ nghề của họ tui chóng cả mặt. Cái ống kính rẻ nhất của họ cũng phải là $3000. Chưa kể những người hai máy chụp hình....
Tui nghĩ bà Trang và Hương cũng như tui là sống nhờ viện trợ không, nên chẳng bao giờ nghĩ mình sẽ mua được những thứ hang đó cả. Thôi đành dung những thứ rẻ tiền mà Enjoy thôi......

Tui sẽ viết một căn bản khác vào tuần tới....



ANH QUÂN

No comments: