1. Sách báo in trong thời buổi "on line" - Ngô Thùy

Cách đây 14 năm khi email vẫn còn là một khái niệm xa lạ, tôi đã được làm quen với nó chỉ vì yêu cầu công việc. Công ty tôi làm vào lúc đó đã phải thuê một đường truyền (lease line) từ Úc về để kết nối mạng bookkeeping của họ. Từ đó tôi bắt đầu sử dụng internet, và viết, nhận mail. Tốc độ công việc tăng lên kinh ngạc, và chi phí giảm đi thấy rõ. Những chiếc khay đựng văn bản ngày càng không có chỗ sử dụng, vì tất cả đã nằm trong Inbox và Sent items, sau đó được tự động chuyển vào filing system. Sự thiếu vắng những văn bản in ấn đã tạo cho người làm công cái ảo tưởng ban đầu là công việc của họ giảm đi, ít ra là ít có việc gì tồn đọng lâu.

Không có gì sai lầm hơn. Tốc độ giải quyết công việc càng cao, công việc càng xuất hiện nhiều hơn. Tại sao không? Cách để tránh việc người làm công ngồi viết email cá nhân (và sau này là chat) là giao thêm công việc để lấp đầy thời gian trống. Sau đó lại xuất hiện những phần mềm, những hệ thống quan sát, kiểm soát việc sử dụng internet và email trong nội bộ. Tuy nhiên, đầu óc con người khi bị thách thức sẽ lại thông minh hơn, sáng tạo hơn, do đó bên cạnh hệ thống kiểm soát xuất hiện những chiến thuật phản công hết sức tinh vi. Cuộc đua trên đấu trường internet ngày càng cao siêu với những ứng dụng không thể tin được.

Tôi sẽ không khai thác nhiều về khía cạnh công việc trong ứng dụng internet. Tôi chỉ muốn lui lại vài bước và nhớ lại ngày xưa người ta dùng thời gian như thế nào.

Tôi không thể nào nhớ được. Bởi vì ngày tôi còn nhỏ, không có ai băn khoăn về việc sử dụng thời gian. Thậm chí không có ai gọi điện thoại cho ai trước khi đến thăm. Mọi người đến thăm nhau khi cao hứng, hay khi thấy cần, và nếu chủ nhà không đi vắng thì bao giờ cũng được tiếp đãi ân cần. Có người chỉ định tạt ngang ghé thăm nhưng rồi ở lại qua đêm hay vài hôm, càng quý.

Riêng đối với tôi ngày nhỏ, thời gian là một món quà mà tôi tận hưởng. Tôi sử dụng nó một phần trong học hành, ăn ngủ, vào thời đó là hai chuyện hết sức tự nhiên, không hề là áp lực. Phần còn lại tôi dành cho sách vở.

Nói cách khác, sách vở chính là món quà mà thời gian mang lại cho tôi. Thời đó, một cô gái nhỏ mười bốn mười lăm tuổi có thể dành khoảng bốn năm tiếng đồng hồ một ngày cho việc đọc sách. Có những buổi sáng thức dậy, làm vệ sinh, ăn sáng, phụ giúp mẹ dọn dẹp nhà cửa xong, tôi chui trở vào giường nằm đọc sách tới gần giờ ăn cơm mới ngồi dậy. Những buổi chiều không phải đi học, tôi lại bỏ ngủ trưa leo lên nóc nhà ngồi dưới tàng hoa phượng đọc sách. Tuyệt vời nhất là những ngày mưa, tôi đi lang thang trong phố dầm mưa cho tới khi mưa quá lớn lại chui vào quán cà phê Mimosa ở đường Lê Lợi mở sách ra đọc tiếp. Thói quen đọc sách đã trở thành một thứ nghiện ngập, tôi đọc sách khi ăn và cầm sách theo vào toilet. Fitzgerald, Henry Miller, Hemingway, Herman Hesse, Saroyan, Remarque, Phạm Công Thiện, Võ Phiến… trở thành bạn đồng sàng của tôi.

(còn tiếp...)