VIẾT VỀ BỐ - Doãn Cẩm Liên

Lưng thẳng tắp ở tuổi tám mươi bảy, da đồi mồi đen xạm, người thanh mảnh và rắn chắc..., nếu chỉ tả có thế sẽ dễ hiểu lầm ngay đây là một ông già lao động chân chính, một bác nông dân, một ông tiều phu, hay một ngư phu bên bờ biển… Không, đây chỉ là hình ảnh một ông già khoẻ mạnh từ tinh thần đến thể xác. Hiện tượng bên ngoài của làn da là hiệu quả của quá trình dài đạp xe vòng quanh khu nhà ở, với nắng gió của xứ Texas – Houston.
Nghĩa là sao ?

BỐ vốn yêu thiên nhiên cây cỏ, yêu bầu trời cao rộng, yêu gió yêu nắng, nhưng đến ngày đoàn tụ với thằng con cả, sau bốn năm học tập cải tạo vì là nhà văn và tám năm ở tù vì hoạt động chống cách mạng, mới thực thụ thụ hưởng nó. Thoát ra khỏi nơi kìm hãm tối tăm, BỐ hoà mình ngay vào thiên nhiên như cá về với nước, như mây với bầu trời một cách nhẹ nhàng thảnh thơi.

BỐ đâu còn nhớ gì chuyện trước đó, những gì cần ông đã nói và viết ra hết rồi. Bây giờ ông là thiên nhiên, nắng gió, mây trời, cỏ cây chim chóc ven đường... gặp cành cây khô ư ? Phải giúp nó mau tái sinh, bẻ vụn nó ra đặt xuống đất, như thế là hay nhất. Rồi lại phóc lên xe theo con đường ngoằn ngoèo ra cánh rừng sau nhà, một khoảng rộng mênh mông cỏ xanh, BỐ là màu xanh của trời, rồi lại biến thành màu xanh cỏ cây, rồi là con sóc lang thang dòm ngó quanh mình.
- BỐ, bố còn ngồi thiền nữa không ?
- Không con à. Giờ phút nào bố cũng thiền rồi, đâu cần phải ngồi mới thiền nữa.

Trước kia, còn trong tù, đã từng có lúc quản giáo phải tránh gọi hỏi cung BỐ những lúc ông ngồi thư giãn, giữ cho tâm không nhảy nhót và cũng để nạp lại năng lượng cho một ngày mới sắp đến. Một nguồn năng lượng khác nữa là thương yêu BỐ đã dùng để chuyển hoá những chuyện không vui, không hài lòng, những đối nghịch bất hợp lý... thành một cái gì đó chấp nhận được của đời sống. Như thuở ở trại học tập Gia Trung, BỐ vui với việc gánh cát vì nhờ nó mà BỐ có thể nhai cọng cỏ hái bên bờ suối cho có thêm chất tươi. BỐ thấy tội mấy anh quản giáo phải ở tù chung với mình, mà tệ hơn mình là không có người thăm nuôi. Vì hiền lành nên BỐ dở ẹc trong việc mưu sinh thoát hiểm khi cùng bấn, nhưng rồi thánh nhân đãi kẻ khù khờ, BỐ có bao nhiêu bạn bè thương luôn bù đắp cho BỐ, khi có thể.

Sự cùng khó của thời học tập cải tạo nhờ vào tình thương yêu của bạn tù mà nhẹ nhàng thoát ra được, làm BỐ nhớ đến sự yêu quí của lũ sinh viên của mình khi còn là giáo sư trường Sư Phạm Saigon. Giờ lên lớp của BỐ luôn đông nghẹt sinh viên, không chỉ sinh viên học chính thức mà còn những sinh viên học ké. BỐ nổi tiếng mang chất thơ, tình người, và thiên nhiên vào bài học. Không có gì khó vì BỐ vốn sẵn yêu thiên nhiên sông núi. Sự trong sáng, nhẹ nhàng, và lãng mạng trong tâm hồn BỐ tựa như âm thanh của cây vĩ cầm. BỐ chơi vĩ cầm và mang tính chất ngọt ngào của nó vào đời sống khó khăn thuở kháng chiến chống Pháp, mang vào Nam theo làn sóng di cư đến miền đất nắng ấm chan hoà tình người. Âm thanh của tiếng đàn vĩ cầm hoà quyện cùng tính chất con người BỐ ở vùng đất mới đã làm thành Thiên thời địa lợi nhân hoà là vậy.

Cuộc sống dần ổn định ở thành phố Sài Gòn, tác phẩm của BỐ tăng, cả về đầu con lẫn đầu sách. Với ngòi bút và cục phấn, BỐ sử dụng tài tình để đưa tâm tình vào văn chương, vào lớp học, và truyền vào máu của tám đứa con. Chân thiện mỹ bàng bạc trong các tác phẩm cống hiến cho độc giả, tiếng cười vang của thầy cùng trò trong lớp học. Tình thương tràn ngập trong mái nhà, các con của BỐ dùng làm vốn để đối nhân xử thế khi ra đời và xã hội. BỐ đã làm được.

Người kề cạnh bên BỐ phụ trợ cho sự thành công này không ai khác là Mẹ. Cũng như bài toán số học, 1 + 1 = 2, kết quả tăng, các con của BỐ Mẹ sống an lành, hạnh phúc. BỐ + Mẹ đã gầy được hạt giống nhân ái và ôn hoà cho tất cả thành viên trong mái ấm gia đình. Đến thời gian sau 1975, nhân ái – ôn hoà hữu dụng, giúp BỐ vượt hoàn cảnh khó khăn, lúc tình người không còn, dùng nó để xoá đi ranh giới thù hằn, để gắn thêm bạn, bớt đi thù. Vượt mọi gian lao khổ cực, dòng sông của BỐ qua bao thác gềnh để ra đến biển, êm đềm hoà vào lòng biển mẹ mênh mông vô bờ. Giờ đây, khi BỐ là gió trên ngọn cây bìa rừng, khi là tiếng chim hót bên bụi hoa, lúc hoà tan trong màu xanh của cỏ dại, lúc là cành cây khô được bẻ vụn đặt trả lại đất chờ ngày biến thành phân bón trở lại cho cây... Ôi, BỐ là thế đó.

Những dòng chữ này viết ra là tình cảm của con gửi về BỐ và Mẹ, cũng dùng để ghi nhớ lại cho thế hệ sau này. Những hạt mầm nhân - ái ôn hoà các con cháu có được trong huyết mạch là của hằng hà sa kiếp Ông Bà Cha Mẹ truyền lại. Chúng sẽ chẳng mất đi đâu mà còn được nhân rộng ra và làm lợi lộc cho nghìn muôn kiếp người.
Thật là huyền nhiệm !

Doãn Cẩm Liên

California, 19 – 4 – 2010