ANH CHÍN ĐÀM VÀ HÀNH TRÌNH CỦA MÓN HỘT VỊT LỘN VIỆT NAM SANG ĐẤT MỸ

Hồi còn ở Việt Nam, một trong những thú vui cuối tuần của tôi là “nhậu lai rai” một vài chai với bạn bè, tán gẫu để xả stress. Do đó, khi sang đến Mỹ, tôi để tâm tìm hiểu xem các món nhậu truyền thống của Việt Nam này tồn tại ra sao ở các khu người Việt. Riêng ở khu Little Sài Gòn Nam Cali, tôi thú vị nhận ra rằng một số món nhậu Việt Nam, trong đó có trứng vịt lộn, không chỉ “tồn tại” ở Mỹ mà lại có phần ngon hơn ở quê nhà! Tôi có nói nhận xét này với các bạn nhậu cũ ở Việt Nam, thì bị phản đối quá cỡ, vì ít ai tin được là những món ăn dân giã như vậy ở Mỹ lại dám qua mặt “hàng chính gốc”! Tôi bèn lần mò đến lò sản xuất Hột Vịt Lộn Long An, gặp anh Giám Đốc Chín Đàm để tìm hiểu công việc kinh doanh món ăn rất Việt Nam này ở Mỹ …

Anh Chín di tản sang Mỹ từ năm 75. Được một gia đình Mỹ gốc Nga ở Cộng Đòan Westminster bảo trợ, nên gia đình anh đã định cư ở khu vực Quận Cam Cali từ đó đến nay. Cũng như rất nhiều thanh thiếu niên Việt Nam thời đó, anh đi bỏ báo, rửa chén nhà hàng để kiếm sống trong thời gian trung học. Lên đại học, anh chọn ngành kinh doanh vì thích làm ăn buôn bán. Lúc đó, anh chưa nhận ra rằng chuyện kinh doanh ở Mỹ có thể gặp nhiều gian nan đến cỡ nào để đi đến thành công…

Anh Chín Đàm kiểm tra một lô trứng vịt lộn

Vào khỏang năm 90, anh Chín bắt đầu khởi nghiệp bằng việc mua bán, sửa chữa, cho thuê máy may. Vào thời đó, các gia đình Việt Nam đi diện HO sang bắt đầu đông, và rất nhiều người đã sinh sống bằng nghề may gia công. Công việc của anh Chín nhờ đó cũng phát đạt. Nhưng chỉ được vài năm, ngành công nghiệp may ở Mỹ có khuynh hướng chuyển sang Trung Quốc, Mễ Tây Cơ. Anh Chín phải nghĩ cách xoay chuyển ngành kinh doanh. Lúc đó anh quen một người Đức, có một lò ấp trứng gà, chuyên cung cấp trứng cho trường học làm thí nghiệm. Họ đề nghị bán lại cho anh business này với giá một trăm ngàn Đô La. Anh đồng ý mua lại vì trong đầu đã nghĩ đến chuyện làm thêm hột gà lộn để bán. Công việc kinh doanh này không phát triển mạnh lắm, bởi vì dân Việt Nam chỉ quen ăn hột vịt lộn thôi! Anh Chín giải thích: “ …Thật ra tôi thấy trứng gà lộn ngon hơn trứng vịt lộn. Ở Việt Nam mình chỉ ăn trứng vịt lộn là vì trứng gà mắc hơn trứng vịt, ăn riết rồi thành thói quen luôn. Bên Mỹ thì ngược lại, trứng gà rất rẻ mà trứng vịt thì lại tìm không thấy vì không có thị trường…”.

Đến năm 96, nhận thấy nhu cầu trứng vịt và vịt lộn cho hai cộng đồng người Việt, người Phi khá lớn, anh Chín quyết định mua lại một nông trại ở Ramona, tìm cách nuôi vịt để lấy trứng vịt bán. Trong 5 năm liền, công việc của anh gặp nhiều khó khăn vì anh chưa có kinh nghiệm nuôi vịt, nên vịt chết khá nhiều. Kỹ thuật ấp trứng vịt cũng có khác trứng gà, đòi hỏi thời gian để tìm tòi, rút kinh nghiệm. Vốn cứ mỏng dần do lợi tức chưa đủ bù đắp. Có lúc đã có người đề nghị anh bán lại nông trại, vì chỉ có miếng đất là còn giá trị. Nếu không đủ kiên trì, có lẽ anh Chín đã bỏ cuộc từ lúc đó…

Nhưng rồi vận may cũng đến cho những ai bền chí. Oái ăm thay, vận may của anh Chín lại có liên quan đến thảm họa lớn nhất của nước Mỹ: ngày 09/11/2001. Số là sau sự kiện khủng bố kinh hòang này, cuộc chiến chống khủng bố của Mỹ bắt đầu với một qui mô tòan diện. Chính phủ Mỹ cần một lượng khổng lồ các lọai vaccine mới để cung cấp cho quân đội. Nhu cầu này đòi hỏi một số lượng lớn trứng gà có trống, được các phòng lab sử dụng để cấy tạo vaccine. Do đã sẵn có kinh nghiệm trong lĩnh vực ấp trứng, cộng thêm sự hỗ trợ đắc lực của vợ anh vốn là một dược sĩ, các đơn hàng lớn đặt trứng từ chính phủ vào tới tấp. Công việc làm ăn của anh từ đó phất lên luôn. Anh có đủ vốn để đầu tư, hòan thiện lại khâu nuôi, ấp trứng vịt. Đến năm 2002, bên cạnh việc cung cấp trứng gà cho phòng lab, thị trường trứng vịt thường, trứng vịt lộn, trứng muối… phục vụ cho ăn uống cũng phát triển mạnh. Anh Chín cho biết thị trường trứng vịt cho cộng đồng người Phi chiếm gần phân nửa, tương đương với cho người Việt.

Trả lời câu hỏi liệu trứng vịt lộn ở Mỹ có ngon hơn Việt Nam hay không, anh Chín cho rằng có. Lý do đầu tiên là vịt ở Mỹ được ăn bắp nhiều (do bắp rẻ), cho nên nước trong trứng vịt lộn có vị ngọt hơn ở Việt Nam. Người sành ăn sẽ nhận ra sự khác biệt này. Kế tiếp, trứng vịt lộn ở Mỹ được ấp bằng máy, nên chất lượng được kiểm sóat tốt hơn, đồng đều hơn. Thí dụ như khách hàng yêu cầu loại trứng ấp mề ( 19-20 ngày), hay già (23-24 ngày) có thể yên tâm rằng tất cả trứng trong cung một loại đều có chất lượng như nhau.


Rồi vận may cứ tiếp tục tìm đến anh. Năm 2003, dịch cúm gà bùng nổ ở châu Á. Người dân Mỹ từ chối ăn các lọai trứng vịt nhập từ Trung Quốc, chỉ muốn trứng ở Mỹ thôi. Thị trường ngày một lớn thêm. Nông trại của anh Chín bây giờ đã vững mạnh, đa dạng . Anh bắt đầu mở rộng mặt hàng kinh doanh của mình. Anh nuôi gà, vịt, ngỗng, chim cút. Hiện nay anh đang cung cấp trứng và thiết bị ấp trứng cho hơn 200 trường học tại khu vực Orange County để các em học sinh thực nghiệm về life circle của quả trứng. Để mở rộng kinh doanh trong ngành lab, anh cho nuôi thêm chuột bạch, thỏ phục vụ thí nghiệm. Để mở rộng kinh doanh trong ngành ăn uống, anh cho trồng mía để làm nước mía bán. Anh giải thích lý do chọn mía là mặt hàng mới: nông trại đã có sẵn phân gia cầm để làm phân bón. Lý do kế tiếp là khi khí hậu nóng bức, thường lượng tiêu thụ trứng vịt lộn trên thị trường giảm hẳn. Lúc đó, mặt hàng thay thế hợp lý chính là nước mía giải khát. Như vậy là tạo sự cân bằng ở đầu ra. Một kế họach kinh doanh hết sức hợp lý.

Tôi hỏi anh Chín bài học tâm đắc nhất anh rút ra từ những thăng trầm trong kinh doanh của mình, anh trả lời giản dị: Người tính không bằng trời tính! Anh đã toan tính bao nhiêu trong thời gian đầu mà vẫn đâu có thành công. Đến lúc mọi chuyện suông xẻ, giống như Chúa Trời định hướng lại cho mình đi đến đích bằng con đường khác. Hãy làm hết sức mình, rồi để cho Chúa lo liệu. Anh có một niềm tin vững chắc vào Chúa Trời như vậy đó. Anh Chín là một thành viên tích cực của Cộng Đòan Westminster. Anh tham gia, đóng góp vào nhiều họat động từ thiện của nhà thờ, xem đó như là một hình thức chia xẻ lại hồng ân Thiên Chúa dành cho mình với những người kém may mắn hơn.

Đang nói chuyện, anh Chín xin lỗi tôi để trả lời một cú điện thọai gọi tới. Sau đó, anh vui vẻ giải thích : “ Tuần trước, tôi mua vé số để ủng hộ chương trình giúp đỡ các bệnh nhân cùi của nhà thờ. Cha mới gọi lại báo là tôi trúng lô độc đắc $2,000. Thánh Kinh có nói người giàu sẽ giàu thêm là vậy đó, anh ạ. Nhưng tôi đã nói với Cha rằng số tiền đó tôi để lại cho nhà thờ làm thêm những việc từ thiện khác…”. Chia tay với tôi, những người khách kế tiếp của anh là một nhóm các cha, sceur. Tôi đoán là lại để bàn bạc một chương trình công ích nào đó. Tôi nghĩ thầm: nếu tất cả các nhà kinh doanh thành công đều có tấm lòng giống anh, thì xã hội Việt Nam sẽ được nhờ lắm…

Đòan Hưng

Hột vịt lộn ở Việt Nam là một món ăn bình dân, bán trên hè phố